Preek op het hoogfeest van Pasen door het jaar C, serie 2003-2004, C2004QDR10.html. 
Eucharistieviering op zondag 11 april 2004, te Poeldijk. Door pastoor Michel Hagen. AMDG.

E.L.:   Hand. 34a. 37-43.
T.L.:   Kol. 3, 1-4
Ev.L.: Joh. 20, 1-9

Homilie
Credo. Credo. Straks zal het koor dit inzetten, krachtig, want het is Pasen. Ik hoop dat u in uw hart, met dezelfde kracht hiermee zal instemmen. Ik geloof, ja, ik geloof dat Christus is verrezen. Pasen anno 2004. Sinds het jaar 33, zo’n 1971 keer Christus’ verrijzenis. Even zovele keren uiting van geloof. We vieren geloof en we zien het in die leerlingen die bij het graf komen: Er staat: ‘Hij zag en geloofde’. Ik wil het met u hebben over geloof. 

Weet u wat ik dit jaar gemist heb in de kranten? De discussie over de verrijzenis van Jezus, of die wel echt is gebeurd. Misschien heb ik de kranten en de media onvoldoende gevolgd en is her en der de discussie toch weer opgelaaid, dan heb ik dat gemist. Wat ik wel las was een reactie op de film ‘The Passion’, want Jezus’ verrijzenis werd in beeld gebracht. De recensent had er geen goed woord voor over. Verrijzenis is voor hem zo symbolisch dat hij vindt dat je elke uitbeelding daarvan moet weglaten. In ‘The Passion’ zie je hoe de windsels die om Jezus lichaam gewikkeld waren, als een lege huls wegzakken. Met andere woorden: niet alleen het graf is leeg, ook de windsels zijn leeg. 

Maar waarom spreekt dit beeld mij wel aan? Altijd spreekt Jezus over de binnenkant. En juist met Pasen is dat een schitterend teken. Met Pasen is er zoveel buitenkant. Velen van u zijn vast voor Pasen naar de kapper geweest, of naar de beauty salon. We kennen het Nederlandse gezegde: ‘Op je paasbest’. Misschien hebt u nog even iets nieuws gekocht. Thuis is natuurlijk alles extra netjes. Zit je haar goed, zit je das goed, nu kunnen we naar de kerk. Hoe is dat toch ontstaan, die enorme aandacht voor het uiterlijk met Pasen? Ik denk eerst dat het bij onze menselijke zwakheid hoort, maar het komt misschien ook deels uit de doopliturgie. Eerst hebben we Goede Vrijdag. Je ziet Jezus aan het kruis: ‘Ik ben een worm, geen mens meer, door mensen veracht, het aanzien niet waard’. Wie ‘The Passion’ heeft gezien, zal nooit meer blijven hangen bij een al te mooie Jezus aan een mooi gebeeldhouwd kruis. Nee, het is een toegetakeld lichaam, doornen in het hoofd, geselslagen over zijn lijf. Maar tegenover deze neergang, tegenover deze ontluistering staat Christus die verrijst, die uit lijden en dood opstaat tot nieuw leven. Daarom kregen de doopleerlingen met Pasen witte klederen. Ze waren door het water gegaan, door dood naar leven, letterlijk nieuw, op hun paasbest. 

Maar, dat ‘paasbest’ bij de eerste Christenen ging natuurlijk zozeer niet om die witte kleren, die kleren laten alleen zien wat er van binnen gebeurd is. Met Pasen gaat het meer dan ooit om de binnenkant. Deze vraag is dan ook passend: Hoe hebben wij ons aan de binnenkant op het paasfeest voorbereid? Hadden we op Witte Donderdag toch nog een belangrijke bespreking of een interessant TV program? Hadden we op Goede Vrijdag toch nog een kaartavondje, zijn die vieringen er bij ingeschoten, om over boete en biechten maar niet te spreken? 

Terug naar het Graf. Het gaat om de binnenkant, de buitenkant is de illustratie, het teken. We hebben in de geschiedenis de verrijzenis op veel manieren voorgesteld. Donder en bliksem, lichtflitsen. Jezus die oprijst als een Phoenix. Of hebben we dat verward met de engel die de verrijzenis verkondigt en die laat zien dat het graf leeg is? Is de verrijzenis niet veel eerder een stil gebeuren? Ik voel me wel thuis bij een ingetogen verrijzenis, waarin je vermoedt dat Jezus niet via de buitenkant het nieuwe leven binnentreedt, maar via de binnenkant. Heeft Hij niet altijd gesproken over de binnenkant? ‘Als je bidt’, zegt Hij, ‘treed dan in je binnenkamer, want God ziet in het verborgene’. Maakt Hij de Farizeeën geen verwijt, omdat ze de gebedsriemen breed maken en de kwasten lang, omdat ze op de hoeken van de straten staan te bidden, omdat ze willen opvallen bij mensen? Nee, als gij vast, zegt Jezus, zalf dan u hoofd en wast uw gezicht, om niet op te vallen. De Vader ziet het toch wel. Want God ziet jouw binnenkant. 

Daarom kan ik me ook vinden in zulke voorbeelden om God aan kinderen uit te leggen. Kinderen kijken naar de hemel en vermoeden God achter de wolken. Tot vader of moeder zegt, God is in je hart, als je aan God denkt, ben je al bij Hem en God is altijd bij jou. Natuurlijk is het heelal vervuld van Gods macht en majesteit. Maar ook dat is de buitenkant. De echte nabijheid van God gaat via de binnenkant. Als het woord vlees wordt, als Gods Zoon mens wordt in de gesloten hof van een jong meisje, komt Hij niet via de buitenkant , maar via de binnenkant, door de kracht van de Geest, door geloof, door de volmaakte goddelijke liefde, door Gods innerlijke aanwezigheid. 

En is het dan vreemd om je de verrijzenis voor te stellen als een weg via de binnenkant? Al het andere is illustratie, verduidelijking, tekenen die ons tot geloof mogen leiden. Het bijzondere is slechts dat als Christus terugkeert naar het leven met de Vader, Hij zijn lichaam meeneemt, om ons een teken te geven. Jezus breekt niet als een kuiken uit een schaal. Hoe aardig ik de paaseieren ook vind, ze zijn geen beeld van het graf en van zijn verrijzenis. Jezus scheurt de windsels niet open. Nee, zoals Hij later het huis van de leerlingen binnenkomt, terwijl de deuren gesloten zijn, zo vertrekt Hij uit het graf, zonder iets te openen of te sluiten. Jezus komt in ons midden via de binnenkant, via onze relatie met God. De buitenkant is daarbij van geen belang. Onze binnenkant is de vergeten dimensie. Daar ligt onze relatie met God.

Kunnen we dan zonder de buitenkant? Dat ook weer niet. Deze afgelopen dagen heb ik bijvoorbeeld heel wat cultuur meegekregen. Cultuur rondom Jezus. Schoonheid in muziek en tekst, in beeld en beweging. Maar dikwijls mis ik het wezenlijke, de echte binnenkant. We hebben de musical Jezus Christ Superstar gezien. Ik ga geen analyse geven, maar bij het zoeken naar een eigentijdse Jezus, blijft er van zijn Goddelijke binnenkant steeds minder over. Ik las een artikel van Paul Verhoeven. Hij wil ook wel een Jezusfilm maken. Maar dan over de historische Jezus. Niet de Jezus van het geloof, niet de Jezus van de Kerk, want aan de Kerk heeft hij een broertje dood. Dat wordt dus weer meer van hetzelfde; zoals een paar jaar geleden de Jezusfilm, ‘The Last Temptation’. Ook zo’n poging om Jezus als mens op de voorgrond te krijgen. Ze blijven steeds weer steken in de buitenkant en de echte Jezus verdwijnt  uit beeld. 

In dit dilemma mag de slotzin van vandaag ons helpen. Je zult Jezus nooit verstaan, nooit kennen via wetenschap of studie alleen, zelfs niet via de Bijbel. We lezen: ‘De leerling die het eerst bij het graf was aangekomen, ging nu naar binnen; hij zag en geloofde, want zij hadden nog niet begrepen wat er geschreven stond, dat Hij namelijk uit de doden moest opstaan. Om het met een mooie Cruyffiaanse uitspraak te illustreren: 'Je ziet het pas als je het doorhebt'. Met andere woorden: je begrijpt niet wat er geschreven staat als je niet eerst gaat zien en geloven. Je kunt de Bijbel pas verstaan als je tot geloof bent gekomen. Je zult de verrijzenis pas inzien, als je het aanneemt in geloof.

Ik begon deze overweging met Credo: ‘Ik geloof’. Straks zetten we het in. We doen dat nadat we eerst het teken van dat nieuwe leven weer ontvangen, de besprenkeling, de herinnering aan onze doop. Moge alle uiterlijkheid, schoonheid en stijl in deze viering u vooral helpen om innerlijk tot God te naderen. Moge de besprenkeling met het doopwater u herinneren aan uw innerlijke leven met God. Moge het Credo, dat straks gezongen wordt, uw innerlijke instemming krijgen. Want God hoort wat u diep in uw hart tot Hem spreekt. Daar ontmoet u de Levende, daar zal u ooit het nieuwe leven binnentreden. En omwille van dat nieuwe innerlijke leven, wens ik u nu een Zalig Pasen. Amen. 
 
 

Reacties? Stuur een e-mail. 

Terug naar homepage