Preek op de vierde zondag van Pasen, jaar B, B2003TSP04.html,
in de parochies te Poeldijk, Monster en Poeldijk, zaterdag 10 en zondag 11 mei 2003
19.00 uur, 9.30 uur en 11.00 uur, door pastoor Michel Hagen. AMDG.

E.L.:   Hand. 4, 8-129
Ev.:    Joh. 10, 11-18

Homilie

Het lijkt toch af en toe de omgekeerde wereld. Waar denk ik aan? Aan de reactie van sommige theologen en anderen op het sterven van Jezus. Maar, laten we eerst even bijpraten.

We hebben vandaag een Evangelietekst die aan de ene kant aansluit bij de kerstsfeer; ‘de herdertjes lagen bij nachten’, maar aan de andere kant ook bij Pasen: ‘de Goede herder geeft zijn leven voor de schapen’. Aan de ene kant die bijna romantische sfeer die wij tegenwoordig oproepen bij de Goede Herder, een mooie jonge David met een schaapje op zijn nek. Vrij in de natuur, met oog en zorg voor de schapen, donzige lammetjes met een hoog aaibaarheidsgehalte. Een verhaal dat je graag aan kinderen vertelt. Maar aan de andere kant de gruwelijkheid van dood en lijden, want het gaat over een verscheurde herder, vermoord. Een verhaal dat je de kinderen graag wilt besparen.

Waar gaat nu mijn opmerking van het begin over? Enige tijd geleden las ik in de krant een opmerking van een theoloog, dat God toch wel een heel wrede God is, omdat Hij voor de verlossing van de wereld het leven eist van zijn Zoon. Wat is dat voor vader, is dat nu een liefhebbende God?

Maar misschien is de vraag oorspronkelijk anders, een vraag die u zeker zult herkennen. Waarom sterven er kinderen en lijden oude mensen soms jarenlang terwijl zij verlangen naar de dood. Waarom is er onrecht, waarom gaat het bedriegers en oplichters en nog erger voor de wind en worden ze rijk zonder zorgen, al hun bedrieglijke plannen slagen, hun macht en invloed nemen toe, niemand kan hen stuiten. Terwijl je ziet dat goede hardwerkende, eerlijke mensen, de ene tegenslag na de andere moeten incasseren. Hoe kan er een rechtvaardige God zijn als de wereld zo onrechtvaardig is. Die wereld heeft Hij toch gemaakt!?

U herkent de vraag waarschijnlijk wel. Een dilemma: ‘hoe kan God nu goed zijn, bij zoveel slechtheid in de wereld’? Als God alles heeft gemaakt, waarom doet Hij daar dan niets aan? Voor Hem is het toch een fluitje van een cent, God is toch almachtig!?

Maar het lijkt wel of Jezus heel deze discussie niet kent, of negeert, of een heel ander antwoord geeft. Hij zegt in het Evangelie? ‘De goede herder geeft zijn leven voor zijn schapen’.  En ergens anders zegt Hij: ‘Zozeer heeft God de wereld liefgehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven’. Dus de Vader geeft ons zijn Zoon en die Zoon geeft zijn leven, zoals een goede herder dat doet.

Het probleem zit misschien hierin. Eigenlijk willen wij God de schuld geven dat er kwaad in de wereld is en dat doen we door een heel primitief idee van Gods almachtigheid te hanteren. Maar Jezus doet dat niet. Voor hem ligt de schuld van al het kwaad niet bij God. God is goed, God is liefde. De schuld van het kwaad ligt bij de boze en bij de mens die aan het kwade toegeeft. Wat zou je God nu kunnen verwijten? Dat Hij ons een vrije wil heeft gegeven, waardoor we in de verleiding kunnen komen iets verkeerds te kiezen? Maar zonder vrije wil heb je niets echt te kiezen, dan volg je het instinct om te overleven. Dan is overleven goed en doodgaan slecht. Maar dan kunnen we God net zo goed verwijten dat we verstand hebben en dat we kunnen liefhebben. De keerzijde van liefhebben is dat je een geliefde kunt verliezen. De keerzijde van verstand is dat je ook verantwoordelijkheid hebt. Zo is de keerzijde van de vrije wil dat we ook moeten kiezen en dat het kwaad dus tot de keuzemogelijkheden behoort.

Hoe kijkt Jezus hier nu naar? Jezus ziet de mens in de ellende, in een eindeloze circel waar de mensheid maar niet uitkomt. De mens wil wel kiezen voor het goede, maar de dood ligt op de loer, het leven is maar kort en uit angst voor je eigen hachje kies je voor jezelf en niet voor de ander. De mens durft niet totaal voor God te kiezen, totaal op God te vertrouwen, uit angst dat hij niet krijgt wat hij graag wil. En dat maakt dat de mens steeds weer in het kwaad belandt, dat hij grijpt, manipuleert en overweldigt. Is dat de schuld van God? Dat de mens bestaat is hooguit de schuld van God, maar is zo'n manier van spreken niet de omgekeerde wereld?

Stel je hebt een zoon, rijk aan talenten, een goed verstand, een gezond lichaam, alles meegekregen. En die zoon verwijt jullie als ouders dat je hem het leven hebt geschonken: ‘Dat ik besta is jullie schuld’! Dat is toch de omgekeerde wereld. Zulk denken is ziek, dat maakt deel uit van die vicieuse circel waar de wereld in verstrikt blijft. Hij ziet niet meer dat het leven een gave is, een gunst, een kans. Hij weigert het leven te accepteren met zijn mogelijkheden en verantwoordelijkheden, met zijn uitdagingen en zijn plichten. Zo iemand heeft hij hulp nodig voor het diepst van zijn ziel.

Jezus kijkt zuiver. Hij ziet de mens in die circel van het kwaad en weet dat Hij die circel kan doorbreken, maar dat het Hem zijn leven zal kosten. Alleen door zijn leven te geven, door te laten zien dat de dood niet het laatste woord heeft, door te laten zien dat Hij zoveel van ons houdt dat Hij zijn leven voor ons over heeft, alleen zo kan Hij ons Gods eindeloze en mateloze liefde bewijzen.

Hoe erg is het dan wanneer mensen zeggen: ‘Hoe kan God zo wreed zijn dat Hij het leven van zijn Zoon eist’. God is niet wreed, de mensheid is wreed, zij die Jezus aan het kruis slaan zijn wreed. Als God de mens met goddelijke macht tegen zou houden, dan zou onze vrije wil niets meer betekenen. Als God de weg van verkeerde keuzen zou blokkeren, zou ons verstand zich niet meer ontwikkelen. We zouden geen mensen meer zijn, geen beeld van God meer. De mens die in zijn zoektocht met wil, hart en verstand tegen God ingaat, is altijd nog meer beeld van God dan een mens die als een marionet zou bewegen.

Maar wat Jezus laat zien is de volmaakte mens. De mens die altijd en volledig voor het goede kiest, helemaal in samenklank leeft en handelt met Gods wil. Dat is een leven met hoogten en diepten, met immens moeilijke keuzes, met onpeilbare uitdagingen, met kansen en mogelijkheden. Dat is een weg waarin je uitgroeit tot een waarachtig kind van God, niet slechts omdat God je het leven heeft gegeven, maar omdat je zo op God gaat lijken. Dan leef je op het niveau van Jezus. Dan kan er in jouw hart net zo’n liefde groeien als bij Hem. Dan zie je hoe mensen vastlopen en komt er slechts één verlangen, hen helpen, en het maakt niet uit wat het jou kost. Dan loop je zelf niet vast in valse redenering alsof het Gods schuld is. Dan probeer je een antwoord te geven door het zelf te zijn; goede herder. Amen.

Terug naar homepage