Preek op het feest van de Doop van de Heer, 
jaar B, serie 2002-2003

Preek op het feest van de Doop van de Heer 11/12-1-2003, B2003ADV13-doop.html,
in de parochie van de H. Bartholomeus te Poeldijk, door pastoor Michel Hagen. AMDG

E.L:           Jes. 55, 1-11
EV:           Mc. 1, 7-11
Thema:     ‘Aanstekelijk zijn’

Homilie

Zo af en toe heb ik nog wel eens de kans om naar het strand te gaan. Je bent er zo. Het is dan een goede ervaring om gewoon een poos naar de branding te kijken, golven die aan en afgaan, die opkomen en terugkeren, iedere golf bruist weer naar je toe en lijkt het land te willen veroveren, maar steeds weer eindigt het in een terugstromen naar zee. Een eindeloze beweging van water en land, van wind en golven.

Je kunt dan mijmeren over het ontstaan van de aarde, over het onststaan van nieuw leven, hoe in het water van de oeroceaan de eerste kiemen van leven zich vermenigvuldigden en hoe dat in duizenden jaren steeds ingewikkelder en boeiender vormen aannam. Hoe dat alles de basis is geworden van hogere levensvormen die uiteindelijk ook het bestaan van de mens mogelijk hebben gemaakt.

Langs zo’n zee heeft Jezus ook gelopen, zoals Hij ook langs de Jordaan heeft gewandeld en heeft nagedacht over het water als een levensader, als een bron van nieuw leven. Hij kende de geschiedenis van Israël, dat door het water heen moest gaan om vrij te worden van Egypte. Hij kende de geschiedenis van Naäman die zeven maal in het water onder moest gaan, om er gereinigd uit op te staan. Hij kende de rituele wassingen in het Jodendom, Hij had ze thuis geleerd. Hij kende het water van de vissers, die op het water hun levensonderhoud verdienden. Hij kende het water en Hij zag naar het water in zijn levengevende schoonheid, en in zijn verwoestende dodelijke kracht. Water.

Water is beeld van leven en van dood tegelijk. Het vruchtwater in de moederschoot heeft menig psycholoog doen nadenken over de diepe menselijke ervaring van geborgen zijn in het water; als een herinnering aan het zweven in een veilige ruimte.

Laat het een week regenen in de woestijn en je zult verbaasd staan over de vele levensvormen die zich uit het niets lijken te ontwikkelen. Dauw uit de hemel, die de aarde vruchtbaar maakt, een steeds terugkerend wonder van dood en leven, dat ons doet vermoeden dat God erachter steekt.

Het is natuurlijk niet toevallig dat Jezus naar Johannes de Doper gaat om zich te laten dopen. Tegelijk kun je zeggen dat het een beetje vreemd is. Want waarom laat Jezus zich dopen? Deze doop van Johannes is toch een gebaar van bekering, van herstel, van zondenvergeving en boete? Waarom zou Jezus, Hij die zonder zonde is, zich dan moeten laten dopen?

Waarom Jezus zich laat dopen wordt duidelijk in zijn doop. Hij volbrengt in alles de wil van de Vader en precies daarin wordt zichtbaar waarom Hij dat doet en wat het betekent. Iedere keer als Jezus zich klein maakt, zijn taak als dienaar op zich neemt, openbaart God iets door of aan Hem. Vandaag is het voor Jezus dé dag en hét moment dat Hij onomwonden van de Vader in de hemel te horen krijgt waar Hij aan toe is. ‘Jij bent mijn Zoon, mijn veelgeliefde, in Jou heb Ik welbehagen.’ Het lijkt erop alsof Jezus in het water is neergedaald met de vraag om dit antwoord in hoofd en hart. Hij maakt zich klein met de kleinen, Hij gaat de weg van boete met de boetelingen, Hij buigt zijn hoofd met de zondaars. En dan klinkt de stem van de Vader, die Hem zegt wie Hij is: ‘Jij bent mijn Zoon, mijn veelgeliefde, in Jou heb Ik welbehagen.’ Jezus is niet uit eigen beweging begonnen met zijn prediking. Hij heeft gewacht, Hij heeft tot zijn dertigste levensjaar gewacht, tot Hij van de Vader de bevestiging kreeg die Hij nodig had.

Het is ook goed te weten wát de Vader dan tegen Hem zegt, want daarmee weet je ook meteen wat de Vader níet tegen Hem zegt. Hij zegt níet: ‘Jij bent mijn oordeel over de wereld, Jij bent mijn vuur om te verdelgen, Jij bent mijn toorn over deze zondige mensheid.’ Dan had Jezus een heel andere zending gekregen, meer in de lijn van de oude profeten of die van Johannes de Doper. Nee, Jezus hoort zijn allerdiepste bevestiging, zijn roeping en zijn zending tegelijk, dit is wie Hij is, dit zal zijn optreden en werken bepalen. Als Jezus bij de mensen de indruk wekt dat Hij Zich zondaar toont met de zondaars, roept de Vader Hem toe: ‘Jij bent mijn Zoon, mijn veelgeliefde, in Jou heb Ik welbehagen.’

Jezus daalt af in het water en staat er uit op. Zijn doop wordt de voorafbeelding van zijn levensweg door de dood heen. Hij gaat de weg van gehoorzaamheid, van nederigheid, van dienstbaarheid. Het water is teken van leven door de dood heen. Jezus zal door de dood heengaan en eruit opstaan. Door het water van de dood heen, door de steen voor het graf heen, roept de Vader Hem toe: ‘Jij bent mijn Zoon, mijn veelgeliefde, in Jou heb Ik welbehagen.’ En de dood wijkt voor het leven dat van God komt.

Dit weekend, op het feest van de doop van de Heer, starten we, onder het thema ‘Aanstekelijk’, officieel met de samenwerking tussen de parochies Hoek van Holland, Heenweg - ‘s-Gravenzande - Monster - en Poeldijk. En we weten dat het een tekort is waardoor we tot deze samenwerking moeten komen. Dan denk je meteen aan ‘inleveren’, aan ‘kwijtraken’. Daarom is dit teken van Jezus’ doop in de Jordaan voor ons juist op deze dag veelzeggend.

Vanuit deze doop klinkt voor ons de oproep: Ga die weg van dienstbaarheid, durf het aan, net als Jezus. En God zal jou je roeping en diepste identiteit openbaren. Ga de weg van het loslaten, van klein zijn omwille van de ander, en de Vader zal zeggen: ‘Jij bent mijn Kind, mijn geliefd kind, in Jou heb Ik welbehagen.’ De Geest waarmee Jezus zijn weg kon gaan, waardoor Hij voor ons de Weg is geworden, die Geest is een heílige Geest, een aanstekelijk vuur. Wanneer wij die Geest in het diepst van ons hart toelaten met die innerlijke dienstbare houding van Jezus, dan zal deze samenwerking zijn als de doop in de Jordaan, een nieuw begin met een aanstekelijk vuur. Amen.

Terug naar homepage