Homilie op de eerste zondag van de Advent 
door het jaar A (reeks 2001-2002)

E.L:   Jes. 2, 1-5. 
EV:    Mt. 24, 37-44

Homilie 

Hoe is Nicolaas de heilige Nicolaas geworden? Ik vertel u een verhaal dat rond het jaar 1250 werd opgetekend door Jacobus de Voragine. Enigzins aangepast. 

Nicolaas, een rijke jongeman, moet na de dood van zijn ouders het geld beheren dat hem als erfenis is achtergelaten. Nicolaas vraagt zich hoe hij het zo kan doen, dat God het er van harte mee eens kan zijn. In die periode hoort hij over een van de edellieden in de stad die tot armoede was vervallen. De man had drie mooie dochters, alledrie in de huwbare leeftijd, maar geld voor een bruidschat had hij niet. Het probleem werd groter en groter, ze hadden nog maar amper te eten, tot er een rijke vreemdeling langskwam die hem geld bood, als zijn dochters voor hem zouden komen werken. Het was veel geld en alle problemen zouden snel zijn opgelost. Het was aantrekkelijk, maar de vader begreep dat dit werk maar één ding kon betekenen. Weigeren was ook moeilijk, maar toestemmen ook, zouden zijn dochters later nog ooit een fatsoenlijke man kunnen trouwen. 

Nicolaas hoort van de problemen. Zijn besluit is snel genomen. Hij neemt een deel van zijn geld, wikkelt het in een doek en gedekt door de duisternis, gooit hij het door het open raam van het huis en vertrekt onopgemerkt. Bij het opstaan, de volgende morgen, vindt de man het geld en hij dankt God. Nu kunnen ze de huwelijksdag van de oudste dochter gaan vieren. Enige tijd later doet Nicloaas hetzelfde. Deze keer barst de man uit in dankzegging tot God en neemt zich heilig voor op wacht te staan, om te zien wie die goede gever is, die hem uit zijn problemen verlost. Een korte tijd later werpt Nicolaas het dubbele bedrag in het huis. Maar door het geluid wordt de man wakker en volgt de wegvluchtende figuur. Hij roept: ‘Stop, stop, verberg je niet voor mij!’ Hij rent sneller en sneller, tot hij ziet dat het Nicolaas is. Hij valt op zijn knieën en wil de voeten van zijn weldoener kussen. Maar de heilige trekt zich terug en verlangt dat het een geheim blijft tot na zijn dood. 

Dit is de eerste van veel legenden over de heilige Nicolaas. En in plaats van een preek op rijm, zoals de andere jaren, leek het me aardig om eens oude bronnen te raadplegen over wat er zoal verteld wordt over Nicolaas. 

Dit deel heb ik natuurlijk niet voor niets gekozen. U kunt er de traditie van het strooien uit afleiden, met pepernoten en chocolade munten als zijnde de reddende goudstukken. Maar ook het geheim houden ten goede, een goed geheim, over iemands goedheid. 

Nicolaas zocht de nacht op om goed te doen. De duisternis die velen gebruiken om kwaad te doen, gebruikt hij om goed te doen. De duisternis die velen gebruiken om te plunderen en te stelen, gebruikt hij om te geven en te redden. 

In de duisternis is hij licht, en licht kan niet onopgemerkt blijven. ‘Kom, laat ons wandelen in het licht van de Heer’. Zo einigt de eerste lezing. Het werk van Nicolaas is daar een schitterend voorbeeld van. De vraag of dit letterlijk zo is gegaan, is niet van belang. Hij was een milde gever, bescheiden, deed veel goede dingen onopgemerkt. Maar goedheid kan niet onopgemerkt blijven en ook de reden waarom hij goed is wordt gaandeweg meer en meer bekend. 

‘Kom, laat ons wandelen in het licht van de Heer’. Maar dat is niet gemakkelijk in een wereld die je meezuigt in haar draaikolk van bezit en genieten, van sociale verplichtingen omwille van het plezier, om handel omwille van het bezit, om feestelijkheden omwille van de commercie. Wie weet zich zoals Nicolaas te onttrekken aan die enorme zuigkracht. We zijn er aan gewend om eerder Carnaval te vieren dan de Vasten te houden. We raken eraan gewend meer aandacht te geven aan Halloween dan aan Allerheiligen.  We richten ons deze week met pakjesavond meer op surprises, gedichten en gezelligheid dan op de heilige Nicolaas die aan de oorsprong staat van dit feest. En last but not least, we bereiden ons voor op Kerstmis, maar de meesten zijn meer bezig met de kerstman en de kerstverlichting, dan met de Advent als voorbereiding op de geboorte van het Licht, Gods Zoon. 

Weet u misschien ergens een jonge vrouw die abortus overweegt, omdat ze er alleen voor staat en geen geld of andere mogelijkheden heeft. Weet u die niet? Steun dan de VBOK, die kent ze wel. Weet u misschien een gezin dat de kinderen uit werken stuurt in plaats van naar school, omdat er geen eten is. Kent u ze niet? Steun dan de missionarissen, steun Kerk in Nood, die kennen er zo tallozen. Zoekt u met uw geld te doen wat God behaagt? Doe zoals Nicolaas. Mildheid, gulheid, verruimt het hart en het doet je als mens groeien in Gods ogen. 

Het is Advent. We hebben ‘Licht’ als thema voor deze Advent en Kersttijd gekozen. ‘Kom, laat ons wandelen in het licht van de Heer’. Nicolaas heeft zich afgevraagd hoe je wandelt in het licht van de Heer en heeft die Weg gevonden. Doe goed zoals Jezus. Nicolaas is gestorven op 6 December in het jaar 342 te Myra. Er zijn weinig feiten zeker over hem. Maar dit is duidelij: hij heeft gezocht goed te doen, naar het model van Jezus. Hij heeft egoïsme en luxe leven overwonnen. Zo vieren we zijn feest al meer dan 16 eeuwen. 

Waarmee zullen we sluiten? Als we nu eens hetzelfde bedrag dat we voor dit Sinterklaasfeest hebben uitgegeven, nog een keer uitgeven, maar dan aan doelen zoals ik ze net noemde. Wat zouden we daarmee goed doen, en wat zouden God en de mensen blij zijn, nog blijer dan het vrolijkste kindergezicht op Sinterklaasavond. Ik wens u een goede Advent en een fijn Sint Nicolaas-feest. Amen. 

Terug naar homepage