Homilie op de vijfde zondag van Pasen, 
door het jaar C (reeks 2000-2001)

Thema:   Jongerenviering - Vrienden / Zondag: Kind en Leerling. 
E.L:       Hand. 14, 21-27
EV.:      Joh. 13, 31-33a. 34-35

Homilie

Vriendschap, liefde. Wat is het verschil, wat is de overeenkomst? Laatst bij de vormselviering vroeg de vicaris aan de kinderen of hun ouders ook hun vrienden waren. Daar moesten ze toch over nadenken. In die leeftijd is een vriend vooral een leeftijdgenoot, waar je je vragen en dromen, je idealen, je hoop en je twijfels mee deelt, waarmee je kunt praten over je eerste verliefdheid, je studieplannen, of over allerlei dingen van het leven, van muziek tot sport, van school tot uitgaan, waarmee je kunt lachen en huilen. De relatie met hun ouders zagen ze toch anders. 

Maar er is een vriendschap die verder gaat dan het gewone. Op een goed moment zegt Jezus tegen zijn leerlingen: ‘Ik noem jullie geen dienaren meer maar vrienden, want ik heb jullie alles meegedeeld wat ik van de Vader heb gehoord.’ Blijkbaar zijn vrienden ook voor Jezus degenen met wie je alles deelt, je allerdiepste geheimen. Wat Jezus van God de Vader weet, die de Allerbelangrijkste in zijn leven is, dat wil hij met zijn vrienden delen. Die vriendschap gaat dus duidelijk verder. 

De mate van vriendschap kun je voor een groot deel afmeten van wat je met elkaar wilt delen. Hij heeft een vriendin. Zij heeft een vriend. Die betekent meestal meer dan zomaar een van de vrienden of een van de vriendinnen, meer dan een uit de groep waarme je wel eens uitgaat, of die je bij je vrienden tegenkomt. Nee, met deze ene vriend of vriendin wil je meer delen. Je komt dichter bij elkaar. 

Zo’n vriendschap kan tot een levensverbintenis uitgroeien, tot een huwelijk. Maar daarnaast kun je ook vrienden hebben die ook een leven lang blijven, waar je altijd bij terecht kunt, maar met wie je juist niet het bed deelt, waarbij je bepaalde grenzen extra goed bewaakt, juist om die vriendschap zuiver en heel te houden. 

Zo is er een vriendschap in de Bijbel tussen David en Jonatan. Je kunt het vergelijken met de vriendschap tussen Steve Biko en Donald Woods. Steve Biko wordt gevangen genomen gemarteld en vermoord, vanwege zijn activiteiten ter bevrijding In Zuid Afrika. Donald Woods ondersteunt hem maar moet ook vluchten en zal later daar een boek over schrijven. Het is verfilmd in de film Cry Freedom. Een andere situatie maar een zelfde vriendschap vind je in de Bijbel met David en Jonathan. 

David is een opkomende ster, dank zij hem heeft Israël het van de Filistijnen gewonnen. Koning Saul wordt jaloers, want Davids populariteit steekt hem naar de kroon. Jonatan is de zoon van Koning Saul en een trouwe vriend van David. David is iemand die gevierd is bij de vrouwen, en als hij later koning is, wordt hij hevig verliefd op Batseba, zo erg dat hij er een laffe moord op haar echtgenoot niet voor schuwt. Liefde en sexualiteit zijn hecht aan elkaar verbonden bij David. Het leidt ook tot overspel en geloofsafval, zo heftig is het bij David. Maar bij Jonatan komt hij iets anders tegen, een zuivere vriendschap. Vriendschap zonder eigenbelang, zonder begeerte, zonder hartstocht, pure vriendschap. Vriendschap waarbij het niet gaat om het lichaam maar om de ziel, een zielsverwantschap. Een paar woorden en je begrijpt elkaar. Je gaat voor elkaar door het vuur. Jonatan laat het koningschap schieten om David koning te laten worden. Jonatan zoekt Gods wil en niet zijn eigenbelang. Het is een ontdekking voor David, dat er iets kan zijn dat boven de lichamelijke liefde uit stijgt (2 Sam. 1, 26). 

Liefde heeft in ons land door de popsongs en de filmindustrie al snel iets lichamelijks, zelfs erotisch, gekregen. Vooral sinds de 60er jaren van de vorige eeuw. Maar in de woorden van Jezus heeft dat er niets mee te maken. ‘Een nieuw gebod geef Ik u, dat gij elkaar liefhebt, zoals Ik u heb liefgehad.’ Die liefde kom je tegen bij ouders die alles prijs geven voor hun kinderen, bij de zusters van Moeder Teresa, bij missionarissen, bij ziekenverzorgers en verplegers, bij mensen die van binnen geraakt zijn door een echte onbaatzuchtige liefde. 

De Bijbel spreekt op heel wat plaatsen over vriendschap en liefde, maar deze plaatsen uit het Evangelie zijn de mooiste. In de openingstekst wordt een andere uitspraak van Jezus aangehaald: ‘Geen groter liefde kan iemand hebben dan deze, dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden.’ 

Behalve Steve Biko zijn er talloze mensen die de vrijheid van hun land, de vrijheid in geloof, vrijheid voor de bevolking, met de dood hebben betaald. Jezus heeft, volmaakt onschuldig, zijn leven gegeven uit pure liefde. Hij trotseerde de dood, de marteldood, uit liefde voor ons, zo wijst Hij ons de weg van de liefde. Durf die weg te gaan, zegt Hij, dan wordt je vrij. Zelfs de dood kan die vrijheid niet beëindigen, sterven uit liefde, als je merkt dat het Gods weg is, dat sterven maakt anderen en jou vrij. 

Het kan beginnen met een schoolvriendschap, het groeit uit tot een vriendschap die veel verder gaat. Als het nu eens zo was, dat wij allemaal stuk voor stuk trouwe vrienden zouden zijn, waarop anderen kunnen bouwen, vrienden ook voor hen die wij misschien niet uit sympathie zouden kiezen, vriendschap als een opdracht, liefde als een opdracht. ‘Een nieuw gebod geef ik u,’ zegt Jezus, ‘Dat gij elkaar liefhebt.’ 

De slotzin van het Evangelie van vandaag is de sleutel van het Christendom. Gaat het slecht met het Christendom, met de Kerk, met ons geloof? Dan heeft het te maken met deze zin: ‘Hieruit zullen allen kunnen opmaken dat gij mijn leerlingen zijt: als gij de liefde onder elkaar bewaart.’ Dat het eens zo mag zijn dat mensen tegen elkaar zeggen over Christenen, over jou en mij: ‘Kijk eens hoe zij elkaar liefhebben,’ ‘kijk eens dat is echte vriendschap, echte liefde,’ ‘kijk eens, waar halen ze dat vandaan?’ 

Jezus leefde celibatair, hij heeft zich voor de volle 100% ingezet voor een andere liefde, je leven geven opdat anderen de weg van de liefde leren kennen. Sterven opdat anderen leven. Het is de weg die de kerk van haar priesters en religieuzen vraagt. Maar voor de gehuwden geldt die opdracht van Jezus niet minder. Juist daar waar mensen heel dicht bij elkaar leven, is het belangrijk dat de echte liefde wordt gevoed. 

Het Brood dat wij breken is teken van die liefde, jezelf geven voor de ander. Dit is mijn Lichaam, dit is mijn Bloed. Voedsel om de Liefde in ons te versterken, het echte geestelijke krachtvoer, hemelse dope, niet voor de voetbal, of andere sport, niet om miljoenen te verdienen, maar opdat wij onbaatzuchtig kunnen beminnen, zoals Jezus. Amen. 
 

Terug naar homepage