Homilie op de achtste zondag door het jaar C
(reeks 2000-2001)

Thema:  Het goede voortbrengen / Goede vruchten voortbrengen
Zang:  dameskoor / Kinderkoor, gezinsmis
E.L:  Sir. 27, 4-7 / Uit Psalm 1
EV.:  Lc. 6, 39-45

Homilie

Het is alweer jaren geleden, ik woonde nog in Rotterdam, dat ik een keer in de auto naar de andere kant van de stad moest. Er reed een auto voor me. Dat komt vaker voor, maar deze reed, zo bleek, dezelfde route als ik. Overal waar ik naar links wilde, ging hij ook naar links, moest ik naar rechts, hij ook. Wat echter hinderde, was niet alleen dat hij nogal langzaam reed, maar ook dat hij steeds vergat zijn richtingaanwijzer te gebruiken. Al die tijd dat hij voor me reed, zag ik niet één keer zijn richtingaanwijzer. Daar ergerde ik mij steeds meer aan en inwendig zat ik al te denken dat hij beter zijn rijexamen over kon doen. Na een kwartier of twintig minuten scheidde onze wegen en was ik blij dat ik van hem verlost was. Bij de volgende zijweg ging ik rechtsaf en ..... ja hoor, ik vergat zelf mijn richtingaanwijzer. 

Net had ik mij zitten ergeren aan iemand anders, nu deed ik het zelf. Ik heb me toen voorgenomen me nooit meer te ergeren aan medeweggebruikers, maar vooral erop te letten dat ik niets iets aan anderen verwijt, wat ikzelf ook doe. Het heeft me echt geholpen. Niet dat ik me nooit meer erger aan andermans rijstijl, maar ik matig het nu automatisch: ‘let op, straks doe je zelf precies zo’. 

Ik moest eraan denken bij de lezing van dit weekend. ‘Waarom kijk je naar de splinter in het oog van uw broeder en waarom slaat ge geen acht op de balk in uw eigen oog?’ Jezus houdt van overdrijven. Een balk in je eigen oog. Hij doet dat vaker: ‘Een kameel doorslikken’, ‘Een kameel door het oog van de naald.’ Overdrijven, er zit wel een stuk humor in. Het past in het carnavalsweekend. Maar toch is Jezus hier doodserieus. Het komt dan ook dikwijls voor. Zo’n voorbeeld uit het verkeer, kun je moeiteloos aanvullen. Met de afwasmachines van tegenwoordig wordt het probleem misschien minder; maar je kunt het gemakkelijk meemaken dat de een zegt, hé, het is jouw beurt. O ja, zei je dat verleden week ook, toen was je het zelf vergeten? We hebben er een handje van om elkaar te herinneren aan elkanders fouten. 

Weet u nog hoe Adam reageerde in het verhaal van de tuin en de boom, meestal het verhaal van de zondeval genoemd? ‘Heb jij soms van de boom gegegeten?’Vroeg God. Dan zegt Adam: ‘De vrouw die U mij als gezellin gegeven hebt, die heeft mij van die boom gegeven en toen heb ik gegeten.’ Adam schuift twee keer de schuld op een ander. U hebt mij de vrouw als gezellin gegeven, dus het is eigenlijk uw schuld. De vrouw heeft mij ervan gegeven, dus de schuld ligt bij de vrouw. En wat doet de vrouw: ‘De slang heeft mij verleid.’ Velen zien in dit verhaal een louter symbolische duiding, maar het is tegelijk ook uit het leven gegrepen. Het liefst geven we God de schuld, had U het leven maar niet zo fijn moeten maken, had u de vrouw maar niet zo mooi moeten maken, had U het lichaam maar niet zo aangenaam moeten maken, het eten zo lekker, de natuur zo mooi, had u mij maar niet zoveel temperament moeten geven, had U maar ....... Als het even kan geven we God de schuld, geven we de ander de schuld. 

De fouten van de ander zien we als met een vergrootglas, en onze eigen fouten zien we over het hoofd. Als u zich weleens afvraagt: ‘waarom zou ik naar de kerk gaan?’ Hier hebt u een goede reden: om het Evangelie te horen zoals vandaag; een kritisch geluid. Jezus houdt ons de spiegel voor. Hij mag dat, hij is de enige met een volmaakt zuivere blik. Zit er een balk in ons eigen oog, dan zijn we zo blind dat we de balk niet eens meer kunnen zien. Hij ziet het. Zijn Woord geeft ons een nieuwe kijk op onszelf. 

Hebt u weleens meegemaakt dat u een rondleiding kreeg van een goede gids, in het buitenland, in een museum, het maakt niet uit. Vaak kan een gids op details wijzen, of op grote lijnen in een schilderij, in een tentoonstelling, die we zelf nooit gezien hadden als hij ons er niet op had gewezen. We kijken, maar we zien niet. Je hebt iemand nodig die je erop wijst. Zo gaat het ook met onze eigen fouten. 

Maar daar steekt meteen het dillemma de kop op. Gaat het er nu om dat ik een ander niet op zijn fouten mag wijzen? Dan mag een ander dus ook mij niet op mijn fouten wijzen! Want dan maakt hij dezelfde fout. 

Toch zegt de Bijbel ons geregeld dat wij elkaar moeten terechtwijzen, maar wel in broederlijke liefde. We weten van onszelf hoe je er tegenop kan zien om iemand op een onaangename trek te wijzen. Je zoekt het juiste moment, de juiste woorden, en dan pakt het toch nog verkeerd uit. Zo lastig heeft die ander het ook om ons ergens op te wijzen. Als iemand ons dus op een tekortkoming wijst, laten we hem dankbaar zijn, we kunnen ervan leren, hoe vervelend het ook even klinkt. We kunnen erdoor groeien en betere mensen worden. 

Zo wordt ons oog zuiver en dan mogen wij ook elkaar terechtwijzen, in liefde, met takt, voorzichtig, en alleen met het oog op het goede voor die ander. Dat is het verschil met de balk en de splinter. De mens met de balk is er niet op uit om zichzelf te verbeteren, maar wentelt de schuld af op de ander. De liefde leert ons naar onszelf te kijken en dat maakt het mogelijk ook de ander te helpen die splinter te verwijderen. 

We hebben een geweldige oogarts: Jezus, en wel door het Evangelie. Hij leert ons kijken met ogen van liefde. Dan zien we ineens veel meer de goede dingen dan de kwade en scheppen we de mogelijkheid voor elkaar om ons te beteren. Zo groeit Gods Koningrijk en draagt het goede vrucht. Amen. 

Terug naar homepage